- تعداد نمایش : 402
- تعداد دانلود : 196
- آدرس کوتاه شده مقاله: https://bahareadab.com/article_id/1439
- کد doi مقاله: Doi: 10.22034/bahareadab.2023 .16 .6846
ماهنامه علمی سبک شناسی نظم و نثر فارسی (بهار ادب)
سال 16،
شماره 2،
،
شماره پی در پی 84
سبکشناسی اشعار آیینی معاصر (با تکیه بر اشعار حسینی، سبزواری و عزیزی)
صفحه
(289
- 314)
بلقیس سبحانی ، صفا تسلیمی (نویسنده مسئول)، علی فلاح
تاریخ دریافت مقاله
: فروردین 1401
تاریخ پذیرش قطعی مقاله
: تیر 1401
چکیده
زمینه و هدف: شعر آیینی یکی از نخستین گرایشهای موضوعی در ادب فارسی است که پیشینۀ کهنی دارد. این گرایش در دورۀ معاصر نیز وجود دارد و بسیار گسترده تر از گذشته پیگیری شده است. سیدحسن حسینی، حمید سبزواری و احمد عزیزی از شاعران پیش و پس از انقلاب اسلامی و از زمینه سازان و هنرپردازان ادبیات انقلاب و سرایندۀ اشعار آیینی هستند که درخصوص شعر آیینی و ولایی آثاری از خود برجای نهاده اند. این پژوهش بر آن است که اشعار آیینی این سه شاعر را در سه قلمرو زبانی، ادبی و فکری بررسی و تحلیل نماید و برجستگیهای زبانی و بیانی و خطوط فکری ایشان را مشخص و معرفی نماید.
روش مطالعه: این پژوهش مطالعه ای توصیفی ـ تحلیلی است و بر مبنای مطالعات کتابخانه ای انجام شده است.
یافتهها: مطالعه بر اشعار آیینی معاصر حاکی از این است که شاعران متعهد مسلمان با ذوق شعری و آگاهی از دانش بلاغی و کاربرد اوزان و بحور گوناگون و بکارگیری گستردۀ فنون بیانی و بدیعی و گاه نوآوریهای ویژۀ خود، اشعار زیبایی خلق نموده اند.
نتیجه گیری: شاعران اشعار آیینی در قلمرو زبانی موفقتر عمل کرده اند. آنان با به کار بردن اوزان و بحور متناسب با حماسه و واژه های فاخر، فضایی حماسی ایجاد کنند. سروده های این شاعران از نظر تأثیرپذیری از معارف و فرهنگ اسلامی بویژه در بخش لغات و واژه ها غنی و بارور است. از نظر زبانی رجوع به سبک خراسانی را در شعر این شاعر بوضوح میتوان دید. شاعران در این سطح فقط به پیروی از سبک و شیوۀ شاعران پیشین اکتفا نکرده اند و نوآوریهایی نیز داشته اند. البته در این بخش ابداعات قابلتوجهی دیده نشده است. در این زمینه نوآوری را در اشعار آیینی سیدحسن حسینی شاهدیم که در کنایات و بخصوص متناقضنماها قابلمشاهده است.
کلمات کلیدی
سبکشناسی
, اشعار آیینی
, سیدحسن حسینی
, حمید سبزواری
, احمد عزیزی
- حسینی، حسن. (1386). گنجشک و جبرئیل، تهران: افق.
- حسینی، حسن. (1387). همصدا با حلق اسماعیل. تهران: سورۀ مهر.
- حسینی، حسن. (1391). بالهای بایگانی. تهران: افق. صص 52، 53.
- دهخدا، علی اکبر. (1359). لغتنامه. تهران: دانشگاه تهران.
- سبزواری، حمید. (1368الف). سرود درد. تهران: کیهان. ص17.
- سبزواری، حمید. (1368ب). سرود سپیده. تهران: کیهان.
- سبزواری، حمید. (1369). سرودی دیگر. تهران: انتشارات انجمن قلم ایران.
- سلیمانی، زهرا. (1395). یک جهان شور و ندا. تهران: تیرگان. ص10.
- سنگری، محمدرضا. (1395). از نتایج سحر. تهران: سورۀ مهر. ص16.
- صفوی، کوروش. (1380). از زبانشناسی به ادبیات، تهران: سورۀ مهر. ص46.
- عزیزی، احمد. (1380). رؤیای رؤیت. تهران: سروش.
- عزیزی، احمد. (1381). خورشید از پشت خیزران. تهران: سروش.
- عزیزی، احمد. (1382). شبنمهای شبانه. تهران: مؤسسۀ فرهنگی انتشاراتی اباصالح.
- عزیزی، احمد. (1390). کفشهای مکاشفه. تهران: انتشارات بینالمللی هدی. صص 6، 11، 37، 90، 326، 331، 347، 377، 564.
- فتوحی، محمود. (1390). سبکشناسی؛ نظریه ها، رویکردها و روشها، ویرایش اول، تهران: سخن. ص366.
- فیض کاشانی، محمدبن شاه مرتضی. (1372). تفسیر صافی. ترجمۀ حسین اعلمی. جلد اول. تهران: مکتبه الصدر. ص118.